DOWNLOAD~ MzrPaiteLink for ~ ANDROID

                                                     

Nang kia ah om | Kikim & Lialian

                                   

                                         TO SEE THE VIDEO ~~ CLICK ME

OR

ANUAI AH CLICK IN


contact form

Name
Email *
Message*

PHUBA LAAKNA MULKIMHUAI - II ~ Jona Tawmbing

Recapt : *Huchiin zinglam dak 3 bang peelta, ka lawmpa Muanpu ziak in siin khat le siing lou a khawvaak di ka bang ta. Huchihlai in Muanpu pa Pamang in laithem ahon piak ka theikhia a, himahleh sun a ka van aak sakhau a kuah ka hi chih ka thei. Nitak Sawmgiak dia ka kuan dek in ka van aakte kheng ka hih man in ka inn uah a-om chih ka thei a. Lawh didan ka thei tuan kei. Huai laithem a thu kigelh ka sim louh ziak a Muanpu lungkim lou hiin ka thei. Ihmut sawm mahleng ihmu thei ka hi nawn kei. Ka thou khia a, taptung ah mei toh diin ka hong kisa hi.*

Mei toh dia ka hong kisak tan pha in ahong hihbuai den lai a, nawtkuang bil ka nawt chiang bang in kuahiam khat in hong mutmitsak hileh kilawm in ahong mit top zel hi. Huai kia hilou in taptung a vut khong ahong kimuut leng nungnung mai a, huchia bui kisa a ka om lai in inntek te'n ka thawm hon za au, Muanpu nu hong thou khia in light ahon meek vaak ngal hi. Light a vaak toh kitawn in Nuching hong pawt khiakna room kongkhak lam manoh a kintak a thil vom luut phei ka mu a, Nuching (Muanpu nu) le ki-guih zaw ahi ngei dia "Nuuu lawmlawm,,,," chi'n bangmah dang gen lou in ahong dai dedu hi.

Nuching le taptung ah ka kiang ah ahong tu a, ka ihmut theih leh ihmut theih louh khong ahon dong hi. Ihmu hetlou himahleng ka ihmut thei,, chiin ka dawng a, ka lungsim guuk in bel "Hiai bang a ahong sukbuai lai di leh ka giak nawn teuh kei di" chiin ka ngaihtuah hi. Nuching in ka thugen gintak mel kei sim mahleh bangmah dang gen lou in mei ahon toh a, singpi beel khong a hon suang khit in, kihahsiang diin bathroom ah ahon luut san hi.

Khua vak hak ngei mai, taptung ah sawtkuam tak ka tu a, sepdi poimoh omte ka sep khit in taptung mah ah ka tu kiik nawn zel hi. Sawt lou nung in sawmgiak tangval khentkhat ahong thou ua, akhente singpi le dawn lou in a innlam uah apai suak ngal uh. Ka lungsim ah keile pai ngal ut mahleng kilawm lou deuh hia ka theih ziak in ka tu tuantual lai a. St le room apat in ahong pawt khe chet hi. St kiang ah gen di chi mahleng gingta tuan lou dia, kei leh kei kisu mualphou maimai di hia ka kitheih ziak in bangmah gen ka sawm tuan kei.

Zing ann neek hunta ahih man in ka inn lam uh manoh in ka pai phei a, ka nnasepna van koihna lam manoh in ka pai hi. Zan a Pamang hon laithem piak sim di chiin, ka sakhau ka sawk pah a, zan a ka koih kiik bangbang in a-om lai, ka room ah ka tawi luut a, ka lawmpa Muanpu hon laikhak ka hong a, a sung ah hichiin ana kigelh hi.

"Lawm iit tak Jo, hiai ka laithawn na muh chiang in chu mihing ka hi nawn kei di, na ut leh mi dawilok hon chi inla, na ut leh thuak zuau hon chi inla, na ut dandan in na hon dem di aw,,, na hon demna te ken bangmah thei nawn lou di ka hih ziak in khawk ka sa kei.

Zan thum (3) mahmah ka kingaihtuah a, hiai bang a thil ka hih di chih hon hilh nuam lua himahleng, ka hih taangtun ma in hon hilh leng ka thil tup taangtung thei lou di ahih ziak in hiai laithem tung tawn in ka hon hilh mai ahi, paukam a ka hon hilh theih louh ziak in poi ka sa, na ngaihdamna le ka hon ngen ngal hi.

Nenem toh ka kaal thu uh ahi. I aak i kan nitak ua ka zotna le ngai poimoh lou a suanlam tuamtuam bawl a, a sungte buhtuh a gamgiak vek uh, inn ngak ngai,,, chih khong maimai suanlam a nei in ahong tel thei kei chih nangle na thei di maw. Huaiziak in ka lung a kim thei kei. Ka lung kim thei mahmah lou ahih ziak in Party i zoh un kei le Nenem-te inn lam manoh in ka pai ngal hi.

Huai a ka mit a ka muh leh ka bil a ka zaakte ziak in dam utna himhim ka nei nawn kei. A tuung in bel numei khat ziak maimai in chu hichi hial lou e,,, chiin ka kingaihtuah a, himahleh amel uh ka muh chiang in dam ut na himhim ka nei kei. I lawmpa St leh Nenem nupa bang mai a ana khosa lai uh ka mu a, keile kitheisak sese lou in ka inn lam uah ka kiik ngal hi.

Hiai thu hi thu dik tak ahi, huaiziak in mite theih a na puangkhiak diin ka lawmhoih pe'n na hih na ziak liauliau in na khut ah ka koih ahi,,,. Himahleh ka hon ngetna na hon hih buchinsak kei leh keile lungkim tuan lou di ka hi. Mangpha Na lawm Mp.

Ka tha ahong zoi a, ka lawmpa St in bang ziak a Muanpu tung a hichi bang lungsim ana pu ahi dia aw, ahih kei leh a numei, Nenem dik lou hia hi di,,,, hiai thu mite theih in puangkhe mawk leng innkuan kisiatna mai hilou, kou lawmta kar ale siatna hon tun law mahmah di,,, chi'n huai laithem ka khep hoih a, ka lukham nuai ah ka koih luut hi.

Muanpu sih ni a Nenem vaitung, Muanpu ruang kiang a ahong kap lai khawng ka mitkha ah ahong lang a, thudik mah hia hi di? Ahih keileh Nenem in a kilawmsak nadia mite mai a kap maimai ahi zaw dia aw,,,? Bangteng hileh Nenem kiang a aguuk a thudik ka kan ngai ahi. Himahleh dong mawk leng hoihna sang in siatna ahon tun di chih theihsa. Huaiziak in hungaih deuh phot mah hoih ahi chiin genkhiak ka sawm kei hi.

Muanpu hon ngetna hih buchinsak thei lou in ka om a, ka lungsim leng anuam thei kei. muanpute inn ah zan nih (2) ka giak a, zanteng a hong hihbuai gige, ihmut na hun om mahmah lou ahih man in suanlam bawl in ka puanthuah toh ka kipaw khia hi. Innlam a ka paikiik nung inle zan teng in ahong veh gige zawmah lai a, kar khat mahmah aliam nung in keile zan lah ihmu gina a hon koih lou, ann lah ne gina thei lou ka hih man in ka taksa ahong chau gawp hi. A tawp in bangteng hileh Nenem kiang ah thil omdan hilh diin Nenemte inn lam manoh in ka kuankhia hi.

Huchihlai in Nenem omdan a kikheng mahmah mai a, nidang a ki-hahsiang peih mahmah, fel tak a ki-chei gige hinapi in a mel a trop ta mahmah mai. Ka lungsim in Muanpu in amahle va hihbuai sek hi di eive, chiin ka ngaihtuah hial hi. Nenenm kiang a thil omdan gen diin a innlam uh manoh in ka pai a, Nenem kiang ah thil omdan ka gen suk zialzial hi. Ka gen tuung in ki-iim sim mahleh ka thil tuah bangkim ka gen nung in ahong kipuang khia a. Amahle Muanpu in zanteng a va veh gige ahih dan khawng a hon geen hi. Himahleh mite theih a genkhe lou dia ahon nget naak luat ziak in kenle kuamah lak a genkhe lou diin ka kichiam hi.

Huaithu mite theih a ka puangkhiak lou dia Nenem toh ka kithutuah ziak un Muanpu le kou tung a lungkim thei mahmah lou ahi ngei dia, zan hun kia hilou, sun chiang a School a class ka laak lai khong nangawn in ahong kilaak sek hi. Nidang a ahong kilaak dan toh ahong danglam hiai-hiai a, ka lauh di leh kei hon khem sawm hileh kilawm in muh nuamlou pipi in ahong kilaak sek. Ka lawmpa ahi chih thei mahleng lauhna ka hon nei lian deuhdeuh a, mel pangngai hilou, mel lauhuai taktak ahong kibawlsiat chiang bang in lau in ka liing zungzung mai hi.

Nenem lah niteng in a omdan ahong kikheng hiai-hiai zawmah a. Nidangteng a nui siuseu gige himahleh hun bangtan hiam paita apat in amel leh puam ahong kikheng a, amel ah lauh khat nei hileh kilawm in ahong om hi.

Keile ka taksa chau gawp ahih man in School le kai ngaap lou in khawl ka ngen a. Ka Headmaster pa un kar khat khawl ahon pe vanglak hi. Nna sep awlmoh lai ahih man in singtang khua ahih toh mi adai zikzek mai ua, inn-nuai a ak kok-kawleek khong leh inn gaal a School naupangte thawm baak zaak di a-om kei. ka khawl apat ni thum paipan chih in sun khat, ka innkuante lah nnasem a kuankhe vek uh, kei kia in inn ah ka om hi. Thakhat in ka sun ihmu lai ka khanglou mawk a. Ka inn nuai ua ak khawng aham in aham vengvung mai, vok kul a kikhum vok te khong lauh nei hileh kilawm in akiphu noinoi mai ua, taaisiat nang zong in a khumna kul baang khong aphut in aphu ek-ek mai uhi.

Thil omdan theisiam mahleng ka ut ziak hilou in ka dingkhe kha mawk a, Room apat kintak in ka pawtkhe ngal hi. Inn nuai a aak chiak vengvungte enkaai diin inn nuai lam ah ka paisuk ngal a, inn nuai a ka va daak leh aak-tal/pa khat ding maimmai lai angawng ah ahong kitan mawk hi. Aak in lah na sa ahi ngei dia, akha zaap in leilak ah, leivuui khu vutvut zen in akipeek buatbuat mai a. Huchia aak kipeek ka et lai in aak lu huihkhua ah ahong kaang tou a, keilam ah ahong kilawn phei nawn zawmah hi. Suntanglai himahleh lauhna in ka dim a, inn kiang khawng a lah kuamah mihing muh di om lou, lin kawm pipi in aak lu ka tawm a, ahong kipatna lam, inn-nuai lam ah ka lawnphei tei mawk hi.

Huchia aak lu ka lawtphei tak in leilak a aak-tal kipek nawn lou na pi thakat in ahong ding khia a, ama a a-omdan mah in sihsual in ahong kipek nawn buatbuat mai hi. Kipeek naak lua ahih man in angawng a sisan hong pawt te'n ahon theh a, sawtlou chik sung in ka puan-ak leh khekol ah sisan ahong dim hi. Ka lawmpa Muanpu thil hih hi dia gigtakna ka nei kei. Aziak bel ka lawmhoih mahmah Muanpu in hichi khop a ahon bawl gingta thei lou ka hi.

Lin kawm pipi in innsung ah ka luut nawn a, ka room ah ka luut paisuak hi. Nidang a ka room a thil tung bang in, ka room tukverh ahong kihong a, table a ka laibu koihte khong kua hih ahia chih theih louh in ahong kithai darh sungsung mai hi. Bang loh di ka hia chih thei lou a ka om lai in ka room kongkhak apat in Nenem ahong daak mawk a, keile ka lauh lai tak a Nenem hong lang mawk chiin numei mai himahleh ka kipak a, ka lauhna bang beivek hiin ka thei hial hi.

Nem honglut ou, bang chi zenzen e,,,, chiin ka houpih a, himahleh ka houpihna ahon dawng kei. Bangchi e Nem, lungkim chikei na chia,,,,,, chia a mahlam ka et leh ka puan-ak leh khekol a sisan kaaite kawk in, nuih chih petmah in ahon nuihsan hi. Mihing nui zaak nuam chisek mahle uh Nenem nuih dan bel ka lau ahi. Gammang kawm a mi a kikou chiang ua kithawn vongong bangmai in ahong kithawn a, nuih lai amel ka et leh mitphiat kaal louh in ahong kikheng zawmah hi. Nenem mel a mulkimhuai tel mai, mit lah neilou, amai a bangmah omlou, sisan a dim in ka mu hi.

A lu apat sisan ahong luang a, atal khawng akhaang leloih mai hi. Huaikia hilou in a lu apat khuak ahong lawt zawmah a, loh didan ka thei kei. A ngawng ah a ngoi leh a sin khawng a kikhai deudou zawmah a, Nem, gennop nei maw, gennop nei na hih leh gen inla, hehpih tak in hon paikhiak san va maw,,, chiin ka lauh luat ziak in ka ngen hi. Huchih lai in room kongkhak ahong kikhak a, keile hon paikhiaksan ta hiinteh chiin ngaihpha tak in ka om hi.

Zutzop di.......

PHUBA LAAKNA MULKIMHUAI ~ I

Mihingte'n 'KHA' i nei chiat ua, himahleh i kha in i taksa ahon paikhiaksan chiang in mihing hinawnlou in "Misi" chih i hong hita uhi. Huchia kha in mihing taksa apaikhiaksan toh kitawn in kha peen vaan lam a paipah hia, ahih kei leh hiai lei a om lai chih bel theihsiam ahaksa mahmah mai. "Khalaang" i chih khawng mi ahong sih a, akha uh vaan lam a paipah lou a khovel a a-om laiziak a "khalaang ahi" chih ngaihdan hi mi tampite pomdan le hi'n ka thei hi.

Himahleh ken ka ngaihdan maimai in chu "Khalaang" i chihsek kha Setan/dawite thil hih maimai, misi pe'n damlai a athil hihdan/a khosakdan toh kituak dia dawite lemchiin na maimai ahi dia aw,,, chih kha tuni tan a ka awn-na lam ahi lai. Himahleh ka ginna adikpen ahi ka chihna bel ahi tuan kei.

Buhtuh tha-it lai, Appril kha singtang a om te'n i theisiam chiat di ua, aak kok-kawleek leh naupang kap ging vengvung kaan thawm zaak di a-om kei, nungak tangvalte lah buh thuh atha-it ua, inn a om maimai muh di a vang mahmah mai uh. School daak gin hundek ahih man in kei le ka niteng nna sunzawm diin School lam ah mi' tate hai hilhpil sawm in peihlou tak in ka kuan khia hi. 1st period ka neih louh ziak in 2nd period a ka subject laak di en in ka dawhkan boh in ka tu hi.

Huchia ka tut lai in patau daak ahong ging a, ki-gintak louh lai tak a hiai bang patau daak hong ging in ahon phawng mahmah mai hi. "Kua misi om ahia, damlou gim om a agen lam ulah ka thei kei a, chiin staff-te kuamah athei omlou pi ka kidong souhsouh ua. Huchihlai in ka school lam uh manoh a mikhat khualtaai hileh kilawm khat kintak a hong taai ka gal muh uh. Koule amah kia en in bangmah gen lou in ka ding kheukhou mai uhi.

Ka kiang uh ahong tun in Valupa pa ahi chih ka thei a. Naak loplop kawm in ahu ahon khah a, Muanpu ki-awklum chih thu ahon gen mawk hi. "Aw,,,, bangchi dan ahia oi, Muanpu ka lawm hoih pe'n in hiai bang a om di ahihlam bangmah lah ahon hilh kei a, asia apha kihilh gige lah ka hi ngal ua. Koisan a ki-awklum ahia,,,,?" ken le bangmah thu ka theichiang biik kei. Mihing lah kidaih lou i hih chiang un, nou le na school uh khaak unla, na school naupangte lak a alian deuhte lou lam a khualtaai dia i sawl uh ngai di hiveh aw,,,,, chiin ka Headmaster pa kiang ah ahon gen hi.

Daak kin ahong kikhen a, naupangte le misi om ahi chih a theih ziak un hilh ngai lou in a bag utoh ahong pawtkhia uhi. Class niam lamte leh numeite paisak in pasal naupang alian deuh teng ka om sak ua. Vaalupa pa'n pasal naupangte mi nga-nga in ahon khen a, hiaite hiai zaau a, hiaite hiai zaau lam ah,,, chiin khualtaai diin ahon sawlliam sak hi. Naupangte a sawlliam khit in koule misi inn lam manoh in ka kizui khe ngal ua, mihing kitawm mahmah ahih ziak in lawm hoih chimahleng keile ka kidaang koih thei biik kei. Innsung van hep ngaite hem in, innkong ah cilpouline khong zaak in abuai in ka buai vengvung mai uhi.

Khosung dan omsa mah bang in saak-si ahih ziak in a ruang zan giahsak theih ahi kei, a-om remchangchang kinaih khawm in hanmual lam ah haan khuk tou di toh, inn lam a poimoh tuamtuam hih di pawl toh Vaalupa pa'n vaai ahon hawm zungzung a. Ka lawmhoih pe'n in hichi mai a hon sihsan mawk ka theisiam kei, hanmual lam a tel dia seh himahleng ka lawmpa ruang taikhiaksan thei a ka kingaih louh ziak in a lupna kiang lam manoh in ka paiphei nawn hi.

A sungte lah loukuan ahong tungkim nai kei uh, pite'k pute'k hon in ana um kimvel lalaih ua. Akiang ah Pamang (Muanpi pa) a tu hi. Kei ahon muh phet in akhut in ahon huuih a, akiang a tutna om ahon kawkmuh hi. Keile Pamang kiang ah ka paiphei a, thil omdan bangkim ka dong pah hi. Himahleh Pamang in bel bang thu bang la ziak a a tapa hiai bang a hong om mawk ahia chih thei lou ahih dan ahon hilh a, ken ka theih zawk khak leh chiin kei ahon leh dot zawmah hi.
Huchih lai apat in inn-nuai lah ah thawm ahong kipan khin ta. Himahleh kuaman ka ngaihsak lawmlawm kei uhi

Zannitak in zaw ka pawt khawm ua, ama zaan nih paisa apat a-omdan tuam ka sa mahmah hi. Himahleh bangmah ka dong khol kei. Zannitak a-omdan bang nidang sang mah in a mak ka sa. Pau lah pau ngei lou, i houpihna le a khawnung pek a hon dawng zel. Himahleh mi ki-seel siam ahih ziak leh bangmah a gen louh ziak in, ka lawm dangte'n chu bangmah athei kei uh. Nungak heel ka pai kiik lai un Muanpu kiang ah tuzan a omdan nidang toh kibang lou ka sak thu ka gen leh kamkhat inle ahon dawng kei a. Nidang a asia apah kihilh gige ka hih ziak un kenle lungkim louh na nei hia ka theih ziak in ka dong teitei hi. A tawp in aman le, lungsim nop louh na bangmah nei lou ka hi,,,, na gintaak kei leh zing chiang in na thei mai di,,, chi'n nui kawm in ahon dawng" chiin ka gen hi.

Pamang in a puan-ak sakhau apat in laithem khat ahon dok khia a, hiai nang adia a gelh hidi hiveh aw, na min bang aki-gelh a, a ki-awklup tung a ka muh uh ahi, himahleh na min akigelh ziak in koule ka hong ngam kei uh. Ka tapa in bang gen nop nei ahia, rem na sak leh ka muh lai mahmah in hon sim khe ve,,," ahon chi hi. Awle, rem sak louh na bangmah om lou e, kon sim di aw,,, chiin laithem hong ka sawm leh a kibelh hoih mahmah mai a, ka hong na lam a bohkeek khak ka lauh ziak in pilvaang tak in ka hong hi. Kibelh hoih lua ahih man in huchi mai in ka hong thei kei. Hong sawm a ka khuatkhuat lai in lou kuan a sungte ahong tung au, ka lawmpa ruang boh in ahong kap vengvung tak un kenle ka laithem tawi ka sakhau ah ka guang kiik thak nawn hi.

Zaau gamla lam a nna sem a kuante le ahong tung zel ua, ka lawmpa Muanpu Nungaak nu Nenem zong a loukuanna van bangmahle khek lou in Muanpu ruang omna ah ahong luut tei ngal a, Muanpu sungte toh ahong ki-kah huan uh hiin ka thei pe'n. Khem didan ka thei kei a, a sungte sang mah in Nenem ka lainat na alian zaw hial hi. Amau geel kar a banghiam thu a-om zek chiang a kei hon hilh pah zel hi ua, kenle amau gel a diin theihtawp in ka pang sek hi. Huaiziak mah in kei le ahon ngaina mahmah un ka thei. "Umuan na thuchiam ah ginom kei na mahmah chia, hun sawt lou ana ngak inla, huai chiang in i ki-teeng dia, nupa kipaak tak leh innkuan kipaak tak dinkhe di i hi" chia na hon thu chiamte mangngilh ta maw Umuan, hichi di bang bangziak a ka kiang a hiai thu hon nawtsiat sese na hia...?" chin Nenem ahong kap keuhkeuh mai hi.

Saak-si ahih ziak in ani mahmah in ahon vuui pih ua, lawmhoih pe'nte ahih kia hilou, tangvaal khat kihi ngal a, pi-le-pu daan ale sawmgiah lou chu zumhuai ahi,, chiin keile ka puanthuah toh a nitak in Muanpute inn ah ka kipaw luut hi. Lengkhawmte tawp in koimah a pawt nawn tuan lou in taptung ah ka tu ua, Muanpu in khanvual ahauh ziak hia, aman mi athalawh zawh himhim ziak chih ka thei kei. Tangval sawmgiak ka tam mahmah mai ua, a inn ua ta louphial in ka kinoh teektuuk uhi. Keibel nidang pek apat Muanpu sungte toh ana kithuahthuah, ka ut-le-dah a va khawsa sek ka hih ziak in ahon midang et kei ua, kei le ka kimidang koih tuan kei hi.

Tuanglai a lupna'ng awng om nawn lou ahih man in Muanpu room ah ka lawmpa St toh lum diin ahon sawl ua, ahon midang bawl louh ziak un kipahhuai thou mah leh Muanpu sihdan khong leh sunlam a ka thawm zaak khawng ka ngaihtuah chiang in kihtaakna khat ka nei mawk hi. Midangte'n lupna abawl ua, lum vek ta uh ahih man in koule St toh Muanpu room ah ka puanthuahte uh ka tuah luut ua, lupna'ng awl a bawl in, ka bawl khit un lum diin ka hong kisa tei uhi. Sun lam a nna asepna gim kisa sim ahi ngei dia, ka lup ua pat sawt lou in St in ahon ihmutsan pah a. Keile ihmut sawm in ki-lukhuh in ka lum a, himahleh ihmu thei lou in ka om mawk hi.

Thawm zaak di a-om nawn kei a, ka thawm zaak sun, St nakging leh Muanpu room a wall clock kipei ging ahi mai. Keile ka ihmut suak tongkhong ahi ngei dia, ka theih louh kar in kana ihmu kha hi. Thawm ging susu in ahon phawng a, ka thoh khiak leh ka kho-ul in ahon bual kawt dimdem mawk hi. A bangchidan ahia oi, ka kho-ul ahichi pawt mawk....? Ka kiang a lum St ka en a, amah bel a ihmu lim mahmah mai. Lukham a ka romol ka sawkkhia a, ka kho-ul nuul dia ka kisak lai in Muanpu room a tukverh thakhat in ahong kihong mawk hi.

"Bangchi dan ahia, huih lah anung si kei a, hichi mawk a hiai ahong kihong,,, ka lupdek akikhaak zeen a. Ka kalh mangngilh uh hinteh" chiin tukverh kalh diin ka thou khia a. Ka thohkhiak toh kitawn in ka kho-ul luang zoihzoih hina pi in vot ka sa mahmah zel hi. Thil omdan ka theisiam kei. Ka lawmpa hong kilaak ahi dia aw,,,,, chi'n ka ngaihtuah a, tukverh ka khak lai khawng in, pawlam apat gim namsia huih mut zawng in ahong uih vukvuk zawmah lai hi. Tukverh ka khak khit in kei le light off in, lum diin ka kaantha nuai ah ka kithawlh luut nawn a, himahle hichi mai in ka ihmu thei nawn kei.

Sawt le lum man lou in ka lukung lam ua tukverh ahong kihong nawn a, ka et leh thil khat hong lenglut zual hileh kilawm ka mu hi. Ka mitvaai hia chiin ka mit ka nuai a, himahleh bangmah ka mu nawn kei. Puanthuah kawm ah kilukhuh in ka hak kelkul mai hi. Huchih lai in tuanglai a mihing kivei hileh kilawm in kal suan ging ka za a, lau sim kawm in thawm ngaikhia in ka bil bang ka tungsak leeklaak hi. Thawm ka zaak dan apat keilam manoh ahi chih ka thei a, pasal toupi lawmte va kawi mawk dan lah om lou, ka kiang a lum St phawng sawm a ka soihsoih haang in a thou thei si kei, thawm in lah hon naih deuhdeuh, a tawp in keile ihmu lem ka kineih nawn hi.

Ka lukhung ua tukverh kihong apat huih vot ahong nung luut a, room sung a vot in a vot mai hi. Keile tukverh khak diin ka thou khia a, tukverh ka et leh ka lupdek ua a kikhak dan mah in ana kikhak nawn zel hi. Light on hoih ka sak ziak in light on in ka lupsan nawn a. Thil omdan ka theisiam ta ve, ka lawmpa Muanpu in hon ngai a, hong veh ei ve, a dam lai ale ka kithuah pihpih sa, asih ziak in bangziak in ka lau mawk dia,,, chi'n hangsan tak a maituah ka sawm hi. Himahleh hichi mai in ka lauhna abei thei kei. Ka lauhna Pung deuhdeuh in ka thei zawmah hi.

Tangval hon hiaizah giakkhawmte lak ah mualphou lah ka lau a, ka kinepna om sun ka kaantha nuai ah ka kithawlh luut nawn hi. Sawt le ka lup ma in thakhat in ka kaantha ahong kitheh khia a, mi kuahiam in hehngoh kawm a ahong paihkhiak sak bang ka sa peen. Ka dakkhe ngal a, light le amah in ana ki-off zawmah lai hi. Ka kiang a lum St lah ihmu lim mahmah mai, phawng sawm in ka tha neih teng in soihsoih mahleng a harh thei tuan kei. Lupna tung apat ka tu khia a, thil vot a vot khat in ka mai khawng ahon het thuakthuak mai a. Ka bilbul ah bangpeen gen ahia chih theih louh in ahon phunging susu zawmahlai hi.


To be continue.................................................................................................................................................................................. 

SIAMSIN PAWLPI (SSPP) MIZORAM


SIAMSIN PAWLPI (SSPP)
Regn. No 1107 of 1972 of the Society Act XXI of 1860 (Manipur);
Regd. No. SR. 152 of 1991(Mizoram)
Regd. With Social Welfare (Manipur) No. 149 WCP of 1998
FCRA No. 194160049 & Income Tax Exempted Under F.No. 1546/12AA/CA/98-99 

Siamsin Pawlpi (SSPP) pen 1947, January 13 niin Lamka khawpi-ah Dr. K. Liankham, Pu Khatchin Dousel,  Pu Nengzachin,  Pu T. Thangkhai,  Pu H. Tualvung,  Pu T.C. Tiankham I.A.S.,  Pu T. Thangkhogin,  Pu Phungdal, Pu T. Ngulthong leh Pu T. Jamkhothang ten a hong phuhkhiat uh ahi hi.  1997 kumin a kumchin 50-na Lamka khawpi-ah a kilawm khin ta a, tu-in SSPP pen Paite mite kipawlna teng lakah hiang a nei tam pen zung a kaih zai pen ahi hi.

SSPP thuneitu sang pen Standing Committee ahi a, a nuaiah a saandan zuiin Gen. HQ. Executive, Office Bearer leh Committee bangzah hiam om a, General Headquarter pen Bungmual, Lamka-ah a om hi.  Gen. HQ. nuaiah HQ. khat (Aizawl), Jt. HQ. nih (New Delhi leh Shillong) leh Block giat (Imphal Block, Lamka Block, Singngat Block, Suangdoh Block, Sinzawl Block, Thanlon Block, Tuivai Block, Sialkal Block) om a, tuate nuaiah Branch leh Unit dang tampi a om lai hi.  Zomi siamsinte om tamna India gam khuapi mun tuamtuamah SSPP a kiphut hi.

SSPP tup leh ngimte tangtunsak ut a, pawlmi hihman (membership fee) a pia peuhpeuh Pawlmi ahi.

SSPP TUP LEH NGIM (PREAMBLE)

Kou Siamsin Pawlpi mite'n...
Laisiamna lam tuamtuama khangtou a,
Khutsiamna lam tuamtuama khangtou a,
Khut nasep silbawl lama kihanthawn a,
Kimawlna siangthou ci tuamtuama kisinsiam a,
Gamtatdana ginom a, kuhkal a, muanhuai a,

Pathian limsak a,
Khantouhna lam tuamtuama panla a,
Khentuam neilou-a diktatna tawh

Khawtang hoihna dia sem a,
Nam leh Gam adia phatuamngai a,
Siamsin Pawl tuamtuam tawh kitheisiam leh
Pangkhawma nasem dingin

Sin in, Sem in, Zuun in chih thupi-a nei in,
Hiai Danbupi, Pawlpi kivaihawmna dingin
ka pom un, ka sang ta uh hi.

PASIAN/PATHIAN aw hon panpih in

We, members of the SSPP hereby solemnly resolved to -

EDUCATE ourselves in various fields of LEARNING,
DEVELOP our SKILLS,
ENCOURAGE ourselves towards MANUAL LABOUR,
TRAIN ourselves in various CONSTRUCTIVE GAMES and SPORTS,
FAITH in BEHAVIOUR, LABORIOUS, TRUTHFUL, GOD-FEARING;
WORK for good of the SOCIETY,
COMMIT ourselves to the NATION,
CO-OPERATE with other STUDENTS' WELFARE ORGANISATION,
STRIVE forward UNITEDLY.
We pledged to our Motto:
LEARN, LABOUR and SERVE

SSPP LAPI (ANTHEM)    
Siamsinpawlpi Lapi - 
Pu V.Khoikhandai

Tanglai Siamsin tukawl tawia vailou kuan hi
Sungnek bansam vuallai ah zehzum
Zaitha nuam dia siam bang sinna sumtawng haampi
Sangkap simtam vual nibang elna
Lal tang patbang sai thanmual suahna hi
Sian simthu nibang hong tang i gam lei ah
Zata suihlung bilhbang thousak
Khangpan selnou vualte va bang phawng
Siamsin lunggel khangthei bang lou tah e
Sin in, Sem in, Junin chi in
Hantoh simthu tong hon zeek Siamsinpawlpi
A mel chik na lah mei kuang toh machiang huai
A sul zia siamsin ma bang pan te
Nua chiang a i phungpi huai ding
A khan lumsuang bang tou hen
Lum bang sung aw biak tung Thian mang.

SSPP CHIAMTEHNA

EMBLEM:  SSPP chiamtehna SSPP Emblem a kichi. Olive nah 12 tawh a kikual pum sungah 'Siamsin Pawlpi' chih innkhum pianin kigelh in, a nuailamah innkhum kingkalh pianin 'Paite Students’ Welfare Association' chih kigelh a, a nuaiah SSPP phuh kum '1947' kigelh a, a nuai sawnah SSPP thubulphuh (motto) 'Sin in, Seem in, Zuun in' chih kigelh hi. A kualneu sungah mual leh tui laka laibu kiphensa meivak in a taan hi. A colour in SSPP puanlap zia ensak hi. Siamsin Pawlpi kahiang peuhpeuh in SSPP Emblem hihna suse lou-in tua kimvelah kahiang min gelha zat ding ahi. -

FLAG:  Siamsin Pawlpi puanlap colour chi thum ahi a, kichianga (horizontal) gial ahi.  A tungnungah sang-ang (pink), a laiah ahing (green) leh a nuaiah apuang (royal blue) ahi. A letdan feet 3:5 ahi. - See more at: http://mzrpaitelink.weebly.com/siamsin-pawlpi-sspp.html#sthash.9Ws1YZfh.dpuf

MIZORAM EIMAU GAM - J. Thang Lian Pau


Mizoramah Zomi (Eimi or G group or Tedim mi or Ciimnuai mi or Paite mi) kici khempeuh pen PAITE hong kicih banah India kumpi in zong tua mah tawhhong ciamteh sawnsawn lai ahih manin ei pen Paite i kicih tadih phot mah kul hong suak hi.   Mizoramah India kumpi in a theihpihminam (recognized tribe) 15 om a, tua lakah Lusei, Paite, Mara (Lakher), Lai (Pawi), Hmar leh Ralte (Galte) pen major (prominent) tribe-in kikoih in, tua teng khilkhawmna in MIZO kizang hi.

Lusei pau zang a tam pen mana British kumpi in gam min masa pen dinga a vawh Lushai hills cih bang tan hiam a kizat touh hang, Mizoram penLuseite bek gam hi loin Lai, Mara, Paite, Hmar leh Ralte mite gam zong ahih manin phung bil khat’ min puak pen dik kisa ngei lo hi.  Tua ahihmanin 1947, April 22 niin Aizawl kianga Muallungthu khua-ah Paite simin Mizoram sung leh pua pan phung 46 taangmi kikaikhawm ten minam min dingin MIZO hisak uh a, tua pen India kumpi in 1954, April 29 niin theihpihna pia hi. 1972, April 29 niin Union Territory ngaha Assam nuai pan a kilakhiat ciangin a gam min zong MIZORAM ciin zat hong kipan hi.

A tunga i gente tawh kizuiin Mizoram pen Luseite gam bek hi lo a, eimau gam zong a hihlam i tel a kul hi.  A taktakin Lusei i cih kua, Mizo i cih kua, Mizo pau i cih bang? cih kician taka gen theih haksa hi.  Pawlkhat in Mizo pau i cih pen Lusei pau a paisuak hi a cih lai tak un, pawlkhat inLusei pau a paisuak hi kei, Duhlian pau hi ci uh hi.  Ahi zongin Duhlian mi leh a pau pen bang cih a hilhcian taktak thei kuamah om lo kik zel hi. Lusei bulpi pen tulai taka Mizorama ‘Chhakchhuak’ kici Hualngo innkuan teng baan a dang kua teng cih zong theih haksa mahmah hi.  AHualngote lah tulai taka Mizo kici ten puaseh nuam dekdek zawlai!  Lusei milip tam pen banga a langsak Lusei sunga lut Sailo leh Ralte (Galte) lahZomi innkuan sunga mite ngiat hi zel a, tua danin sisan zuiin khen leng Mizoramah Zomite kitam pen zel hi.

Mizoramah eimite tam pen ding himah leng, hausate hun laia hong ukcipna, Lusei pau a laanna, 1947 kuma Mizo kicih ding thukimna leh politicssai i siamnop lohnate hangin Peemta Tualteng tan i tang kha hi.  Tua bang hinapi mahin phung danga lut Sailo leh Ralte mite sim lohin zong Mizoram milip vekpi pan eimi pen tu tanin 10% kipha gige dingin eilam in kiseh hi. 1921 kum census-in Lushai hills-a milip om 98,406 lakah 10,460 pen Paite mite hi a, tua lakah mi 3,598 ten innkuan sungah Paite pau zang (mother tongue) uh hi.  Kum 2001 census in Mizoram milip 8,91,058 phaci leng, tun (2007 kumin) Mizoramah Paite mi 1,00,000 kiim peuhmah om ding cihna hi.  A cil pek pana phung dang lakah a mangthang suak tampiom hi kei lai leng tua sang kitamzaw tham lai ding hi.

Tua hi a, Mizoramah ei cihdan leh Lusei pau kizang pen ahih mana mi gam i sa kha a, khawlaka i mi muh teng naleng Lusei vive i sa khin kha thei hi.  Ahi zongin i tuah peuh kiangah “Nang Mizo-ah bang nam na hiam?” ciin dong hi leng “Kei maw, Paite hi ing, Hmar hi ing…” ciin gen ding nei tuam ciat ding uh hi.  Ei zong Zomi i hihlam hong kithei tuam tuanlo hi.  Hih hi Mizo a kipimuhna leh tua pen Lusei ten a meetpih bel uh!  Mizoram pen a nei tuam diak om loin a ki-innteeksak siam peuh a nei hi mai hi, cih i gennop bulpi khat leh i theih ding pelmawh khat hi hen.

Tua ahih manin mailamah minam vai sai i siamnopna dingin hun beisa thute i theih masak kul a hihna tawh Sailo mite thu i gen tou ding hi.  EnSailo mite leh Mizorama milip tam pen pawl Ralte mite pen Paite suan hi uh teh, i cih mah bangin, amau-in zong nial lo uh hi.  Sailo mite leh Raltemite pen ei suan a hihzia Hauzel Genealogy laibu gelhpa leh Zo tate khangthu a thei mahmah Pu H.Lianzamang Guite, Lamka in a laibu-ah Sailotekhanggui hih bangin gen hi:

DUHLIAN (SAILO)
  1.    Guite

  2.    Tuahchiang

  3.    Lamlei

  4.    Leimang

  5.    Mangvum

  6.    Ngeknguk

  7.    Bawklu

  8.    Duhlian

  9.    Seza

10.    Sehlah

11.    Sihchang

12.    Sihsing

         Khiangte

         Thaute

13.    Galna

14.    Suahlawm

15.    Zahmuak

16.    Zadeng

         Palian

         Thangluah

         Thangur

         Rivung

         Rokhum

Thangur Suan

16.    Thangur

17.    Thangmang

         Chawnglul

18.    Sailo

Sailo Suan

18.    Sailo

19.    Chungnung

         Lianlul

         Chenkual

Suahlawm pen Seipui khua-a Hualngo ten a sanggamte tawh Geltui khua a simna uh pan a mat uh hi a,  kileh kik nawn lo hi. A tapa Zahmuak intapa ngen guk nei a, pasal gual omna innkuan in gal leh sa-ah hong hu zo un teh ciin Tlang khua leh Khawrua khua mi ten hausa dingin pi uh hi.  Alamet mah bang un Zahmuak in vaihawm siam in, a tapate a picing masa peuh hausa suaksak a, a sawt loin Lentang leh Ciau lui kikal gam tengahthunei pen tou pah uh hi.

Zahmuaka suante Lusei lah hi lo ahih manin nam min nei lo banga hun bangtan hiam a om nung un, Zahmuak tate min ciat nam (beh) minsuaksakin Zadeng nam, Palian nam, Thangur nam, Thangluah nam, Rivung nam, Rokhum nam kici uh hi.  Tua banah Thangura tupa Sailo suanteng in Thangura min zang loin Sailo nam kichi tuam kik in, Sailo tapa tum pen Chenkual minin Chenkual nam piang lai hi.  Tua hangin Sailogamah Chenkualte kidawk lo pah uh hi.  Hih nam giat lakah Sailote a thupi pen uh hi. 

Kum 1700 pawl panin Mizoram lut kipan uh a, Palian ten Ciau kan masa penin Chenkual ten zui uh a, a lom nihna Zadengte leh Rokhumte hiin,Ralte mite khenkhat in zui uh hi.  A thumna Thangluahte leh a lina Rivungte hi uh a, a nunung pen Thangur nam ten Sailo sih khitin kanin Khiangtemi ten zui uh hi. 

Tua laiin Mizoram a awng hi loin, Champhai kimah Ralte leh Hmarte a deuhin Fenngo; simlam Lunglei kuamah Pang, Dawn, Tlanglau, Mualthuamleh Bawng mite; a gam laizang teng Darlawng (Hmar) leh a peng dang ten luah uh hi. Zote mite Zote khuaah, Biate mite Biate khuaah, Lawitlangmite Tonsim (Chawnchhim) khuaah, Khawbung mite Khawbung khuaah, Tualte (Thiak) mite Tualte khuaah, Vankal (Thiak) mite Vankal khuaah,tulaia Paite kichi mite Sialhau, Sialsuk leh Samlukhai khua leh a kimah om uh, kichi hi. 

Tua bangin a om masate heemin gam tuh suk mah uh leh, amau zong Pawi gal kihta-in Mizoram tumlamah kibu suk khin uh ahih manin Tlawnglui leh Chiau lui kikal teng 1770-1840 kikal sung awng hilhial man liang hi.  Pawi gal a daih ciangin gam leh thuneihna kituhin amau leh amau kidongitnget zel uh a, a tawpah Sailo ten midang teng zo khinin gualzawhna tang uh hi.  Tua zawh ciangin Vanhnuailiana in suahlam nawkinChamphai a tun ciang Sukte gal tawh kisi leuleu pah hi. 1870 kum khawng pan Sukte tawh kido nasia tou ahih manin suahlama Sailo hausa tengTuirial lui khangah kiheem suk kik liang uh a, ‘Champhai hausa Vanhnuailiana pen Sailo lalte lakah galdo hau pen leh hat pen ahi a, Sukte cih lohzawh loh a nei kei hi’ cih zah dongin Sukte gal na nanglah uh hi.

Tua banga galdo-a buai niloh den pen 1890 kuma British in Lushai hills a uk panin kumpi in hausate gam leh thuneihna ding ciangtan lim takinbawl ahih manin 1954 kum dong kuamah kinawngkaisak thei nawn lo uh hi.   India in 1947 kuma suahtaakna a ngah ciangin Democracy dan tawh gam ki-uk tou pah ahih tawh kizuiin tua laia Assam nuaia om Lushai Hills District kici sunga Hausa (Lal) ten thu a neih lai ding lem nawn loin 1954, August 16 in Village Council tawh kilaih hi.  Tua in compensation la hausa 309 lakah 169 pen Sailo, 50 pen Lai leh Mara hi uh a, tua lo Paite, Hmarleh Ralte hausate hi deuh pen hi.  Mizoram in 1987 kumin State ngah in, tu-in India State lakah a galmuang pen leh a khangto mahmah gam hi tahi. 

(Zomi Siamsin Magazine 2008, Kalay University- suah)

 
Top